Armenian
Կուրիկյան դինաստիայի ժամանակշրջանում մեծ ծաղկում ապրեցին Թումանյանի շրջանի երկու վանքերը, որոնք դարձան կարևոր կրթական կենտրոններ: Սանահինը հայտնի էր լուսավորիչներով և գրագիրներով: Երկու համալիրը ներկայացնում են հայկական կրոնական ճարտարապետության զարգացման գագաթնակետը, իսկ յուրօրինակ ոճը ձևավորվել է բյուզանդական եկեղեցական ճարտարապետության և կովկասյան ազգային ճարտարապետության տարրերի միախառնման արդյունքում:
Արդեն 13-րդ դարի կեսերին Հաղպատը դարձավ Հայաստանի կրոնական և կրթական ամենամեծ կենտրոններից մեկը:
Սանահինի վանքը կազմված է Դեբետի կիրճի վրա կառուցված մի խումբ կառույցներից: Կառույցը անկրկնելի տեսք է ստանում նաև լեռնային լանդշաֆտի շնորհիվ: